鑱旈兘



 找回密码
 注册
查看: 633|回复: 19
打印 上一主题 下一主题

【詩詞格律】 第一章 關於詩詞格律的一些概念

[复制链接]
在线时间
667 小时
主题
5170

2万

帖子

4

精华

2万

积分

荣誉版主

兵马大元帅

Rank: 6Rank: 6

UID
5297
经验
27115 点
威望
1 点
在线时间
667 小时
注册时间
2005-6-26
跳转到指定楼层
1
发表于 2007-9-5 04:42 | 只看该作者 回帖奖励 |倒序浏览 |阅读模式
<H3  align=center>第一節 韻</H3>
<P>韻是詩詞格律的基本要素之一。詩人在詩詞中用韻,叫做押韻。從《詩經》到後代的詩詞,差不多沒有不押韻的。民歌也沒有不押韻的。在北方戲曲中,韻又叫轍。押韻叫合轍。</P>
<P>一首詩有沒有韻,是一般人都覺察得出來的。至於要說明甚麽是韻,那卻不太簡單。但是。今天我們有了漢語拚音字母,對於韻的概念還是容易說明的。</P>
<P>詩詞中所謂韻,大致等於漢語拚音中所謂韻母。大家知道,一個漢字用拚音字母拚起來,一般都有聲母,有韻母。例如“公”字拚成gōng,其中g是聲母,ōng是韻母。聲母總是在前面的,韻母總是在後面的。我們再看“東”dōng,“同”tóng,“隆”lóng,“宗”zōng,“聰”cōng等,它們的韻母都是ong,所以它們是同韻字。</P>
<P>凡是同韻的字都可以押韻。所謂押韻,就是把同韻的兩個或更多的字放在同一位置上。一般總是把韻放在句尾,所以又叫“韻腳”。試看下面的一個例子:</P>
<P> <P> </P></P>
<P  align=center><B>書湖陰先生壁<P> </P></B></P>
<P  align=center>[宋]王安石</P>
<P  align=center> <P> </P></P>
<P  align=center>茅檐常掃凈無苔(tái),</P>
<P  align=center>花木成蹊手自栽(zāi)</P>
<P  align=center>一水護田將綠遶,   </P>
<P  align=center>兩山排闥送青來(lái)。</P>
<P> <P> </P></P>
<P>這裏“苔”、“栽”和“來”押韻,因為它們的韻母都是ai。“遶”(繞)字不押韻,因為“遶”字拚起來是rào,它的韻母是ao,跟“苔”、“栽”、“來”不是同韻字。依照詩律,像這樣的四句詩,第三句是不押韻的。</P>
<P>在拚音中,a、e、o的前面可能還有i,u、ü,如ia,ua,uai,iao,ian,uan,üan,iang,uang,ie,üe,iong,ueng等,這種i,u,ü叫做韻頭,不同韻頭的字也算是同韻字,也可以押韻。例如:</P>
<P> <P> </P></P>
<P  align=center><B>四時田園雜興<P> </P></B></P>
<P  align=center>[宋]范成大</P>
<P  align=center> <P> </P></P>
<P  align=center>晝出耘田夜績麻(má),</P>
<P  align=center>村莊兒女各當家(jiā)。</P>
<P  align=center>童孫未解供耕織,   </P>
<P  align=center>也傍桑陰學種瓜(guā)。</P>
<P> <P> </P></P>
<P>“麻”、“家”、“瓜”的韻母是,韻母雖不完全相同,但它們是同韻字,押起韻來是同樣諧和的。</P>
<P>押韻的目的是為了聲韻的諧和。同類的樂音在同一位置上的重復,這就構成了聲音回環的美。</P>
<P>但是,為甚麽當我們讀古人的詩的時候,常常覺得它們的韻並不十分諧和,甚至很不諧和呢?這是因為時代不同的緣故。語言發展了,語音起了變化,我們拿現代的語音去讀它們,自然不能完全適合了,例如:</P>
<P> <P> </P></P>
<P  align=center><B>山行<P> </P></B></P>
<P  align=center>[唐]杜牧</P>
<P  align=center> <P> </P></P>
<P  align=center>遠上寒山石徑斜(xié),</P>
<P  align=center>白雲深處有人家(jiā) </P>
<P  align=center>停車坐愛楓林晚,   </P>
<P  align=center>霜葉紅於二月花(huā)。</P>
<P> <P> </P></P>
<P>xié和jiā,huā不是同韻字,但是,唐代“斜”字讀siá(s讀濁音),和現代上海“斜”字的讀音一樣。因此,在當時是諧和的。又如:</P>
<P> <P> </P></P>
<P  align=center><B>江南曲<P> </P></B></P>
<P  align=center>[唐]李益</P>
<P  align=center> <P> </P></P>
<P  align=center>嫁得瞿塘賈,</P>
<P  align=center>      朝朝誤妾<U>期</U>(qī)。</P>
<P  align=center>早知潮有信,</P>
<P  align=center>      嫁與弄潮<U>兒</U>(ér)。</P>
<P> <P> </P></P>
<P>在這首詩裏,“期”和“兒”是押韻的;按今天普通話去讀,qī和ér就不能算押韻了。如果按照上海的白話音念“兒”字,念像ní音(這個音正是接近古音的),那就諧和了。今天我們當然不可能(也不必要)按照古音去讀古人的詩;不過我們應該明白這個道理。纔不至於懷疑古人所押的韻是不諧和的。</P>
<P>古人押韻是依照韻書的。古人所謂“官韻”,就是朝廷頒布的韻書。這種韻書,在唐代,和口語還是基本上一致是;依照韻書押韻,也是比較合理的。宋代以後,語音變化較大,詩人們仍舊依照韻書來押韻,那就變為不合理的了。今天我們如果寫舊詩,自然不一定要依照韻書來押韻。不過,當我們讀古人的詩的時候。卻又應該知道古人的詩韻。在第二章裏。我們還要回到這個問題上來講。</P>
<H3  align=center>第二節 四聲</H3>
<P>四聲,這裏指的是古代漢語的四積聲調。我們要知道四聲,必須先知道聲調是怎樣構成的。所以這裏先從聲調談起。</P>
<P>聲調,這是漢語(以及某些其他語言)的特點。語音的高低、升降、長短構成了漢語的聲調,而高低、升降則是主要的因素。拿普通話的聲調來說,共月四個聲調:陰平聲是一個高平調(不升不降叫平);陽平聲是一個中升調
剑彩得勤磨,即有待高扬,无须大隐;
琴声劳渐拨,谐三江逸韵,五岳雄风。
(魏启鹏)
在线时间
667 小时
主题
5170

2万

帖子

4

精华

2万

积分

荣誉版主

兵马大元帅

Rank: 6Rank: 6

UID
5297
经验
27115 点
威望
1 点
在线时间
667 小时
注册时间
2005-6-26
2
 楼主| 发表于 2007-9-5 04:49 | 只看该作者
<H3  align=center>第一節 詩的種類</H3>
<P>關於詩是種類,問題是相當重復的。《唐詩三百首》的編者把詩分為古詩、律詩、絕句三類,又在這三類中都附有樂府一類;古詩、律詩、絕句又各分為五言、七言。這是一種分法。沈德潛所編的《唐詩別裁》的分類稍有不同:他不把樂府獨立起來,但是他增加了五言長律一類。宋郭知達所編的杜甫詩集就衹簡單地分為古詩和近體詩兩類。現在我們試就上述三種分類法再參照別的分類法加以討論。</P>
<P>從格律上看,詩可分為古體詩和近體詩。古體詩又稱古詩或古風;近體詩又稱今體詩。從字數上看,有四言詩,五言詩,七言詩<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftn1" target="_blank" >[1]</A>。唐代以後,四言詩很少見了,所以一般詩集衹分為五言、七言兩類。</P>
<H4  align=center>(一)古體和近體</H4>
<P>古體詩是依照古代的詩體來寫的。在唐人看來,從《詩經》到南北朝的庾信,都算是古,因此,所謂依照古代的詩體,也就沒有一定的標準。但是,詩人們所寫的古體詩,有一點是一致的,那就是不受近體詩的格律的束縛。我們可以說。凡不受近體格律的束縛的,都是古體詩。</P>
<P>樂府產生於漢代,本來是配音樂的,所以稱為“樂府”或“樂府詩”。這種樂府詩稱為“曲”、“辭”、“歌”、“行”等。到了唐代以後,文人摹擬這種詩體而寫成的古體詩,也叫“樂府”,但是已經不再配音樂了。由於隋唐時代逐漸形成了新音樂,後來又產生了配新音樂的歌詞,叫做“詞”。詞大概產生於盛唐。在樂府衰微之後,詞產生之前的一個過渡時期,配新樂曲的歌辭即採用近體詩。像王維的《渭城曲》、李白的《清平調》,都是近體詩的形式。</P>
<P>近體詩以律詩為代表。律詩的韻、平仄、對仗。都有許多講究。由於格律很嚴,所以稱為律詩。律詩有以下四個特點:</P>
<P> <P> </P></P>
<P>a、每首限定八句,五律共四十字,七律共五十六字;</P>
<P>b、押平聲韻;</P>
<P>c、每句的平仄都有規定;</P>
<P>d、每篇必須有對仗,對仗的位置也有規定。</P>
<P> <P> </P></P>
<P>有一種超過八句的律詩,稱為長律。長律自然也是近體詩。長律一般是五言的<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftn2" target="_blank" >[2]</A>,往往在題目上標明韻數,如杜甫《風疾舟中伏枕書懷三十六韻》,就是三百六十字;白居易《代書詩一百韻寄微之》,就是一千字。這種長律除了尾聯(或除了首尾兩聯)以外,一律用對仗,所以又叫排律<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftn3" target="_blank" >[3]</A>。</P>
<P>絕句比律詩的字數少一半。五言絕句衹有二十字,七言絕句衹有二十八字。絕句實際上可以分為古絕、律絕兩類。</P>
<P>古絕可以用仄韻。即使是押平聲韻的,也不受近體詩平仄規則的束縛。這可以歸入古體詩一類。</P>
<P>律絕不但押平聲韻,而且依照近體詩的平仄規則。在形式上它們就等於半首律詩。這可以歸入近體詩。<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftn4" target="_blank" >[4]</A></P>
<P>總括起來說:一般所謂古風屬於古體詩,而律詩(包括長律)則屬於近體詩。樂府和絕句,有些屬於古體,有些屬於近體。</P>
<H4  align=center>(二)五言和七言</H4>
<P>五言就是五個字一句,七言就是七個字一句。五言古詩簡稱五古,七言古詩簡稱七古;五言律詩簡稱五律,七言律詩簡稱七律;五言絕句簡稱五絕,七言絕句簡稱七絕。</P>
<P>古風分為五古、七古,這衹是大致的分法。其實除了五言、七言之外,還有所謂雜言。雜言指的是長短句雜在一起,主要是三字句、五字句、七字句,其中偶然也有四字句、六字句、以及七字以上的句子。雜言詩一般不別立一類,而衹歸入七古。甚至篇中完全沒有七字句,衹要是長短句,也就歸入七古。這是習慣上的分類法,是沒有甚麽理論根據的。</P>
<H3  align=center>第二節 律詩的韻</H3>
<P>我們先講近體詩,後講古體詩,這是因為徹底了瞭解了近體詩之後,纔能更好地瞭解古體詩。第一,古體詩既然是以不受近體詩格律的束縛為其特徵的,我們就必須先知道近體詩的格律是甚麽,然後能知道甚麽是古體詩。第二,自從有了律詩以後,古體詩也不能不受律詩的影響,所以要先瞭解律詩,然後能知道古體詩所受律詩的影響是甚麽。</P>
<P>在這一節裏,我們先談律詩的韻。</P>
<P>古人寫律詩,是嚴格地依照韻書來押韻的。韻書的歷史,這裏用不著詳細敘述。清代一般人常常查閱的《詩韻集成》、《詩韻合璧》等韻書,不但可以說明清代律詩的押韻,而且可以說明唐宋律的用韻。一般人所謂“詩韻”,也就是指這個來說的<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftn5" target="_blank" >[5]</A>。</P>
<P>詩韻共有106個韻:平聲30韻,上聲29韻,去聲30韻,入聲17韻。律詩一般衹用平聲韻<a href="http:
剑彩得勤磨,即有待高扬,无须大隐;
琴声劳渐拨,谐三江逸韵,五岳雄风。
(魏启鹏)
回复

使用道具 举报

在线时间
667 小时
主题
5170

2万

帖子

4

精华

2万

积分

荣誉版主

兵马大元帅

Rank: 6Rank: 6

UID
5297
经验
27115 点
威望
1 点
在线时间
667 小时
注册时间
2005-6-26
3
 楼主| 发表于 2007-9-5 04:50 | 只看该作者
<P>上平聲15韻:</P><P>一東二冬三江四支五微六魚七虞八齊九佳十灰十一真十二文十三元十四寒十五刪</P><P>下平聲15韻:</P><P>一先二蕭三肴四豪五歌六麻七陽八庚九青十蒸十一尤十二侵十三覃十三鹽十五咸</P><P> <P> </P></P><P>東冬等字都衹是韻的代表字,它們衹表示韻母的種類。至於東冬這兩個韻(以及其他相近似的韻)在讀音上有甚麽分別,現在我們不需要追究它。我們衹須知道:它們在最初的時候可能是有區別的。後來混而為一了,但是古代詩人們依照韻書,在寫律詩時還不能把它們混用。起初是限於功令,在科舉應試的時候不能不遵守它;後來成為風氣,平常寫律詩的時候也遵守它了。在《紅樓夢》裏,有這樣一段故事:林黛玉叫香菱寫一首詠月的律詩,指定用寒韻。香菱正在挖心搜膽,耳不旁聽,目不別視的時候,探春隔窗笑說道:“菱姑娘,你閒閒吧。”香菱怔怔答道:“閒字是十五刪的,錯了韻了。”這一段故事可以說明近體詩用韻的嚴格。</P><P>韻有寬有窄:字數多的叫寬韻,字數少的叫窄韻。寬韻如支韻、真韻、先韻、陽韻、庚韻、尤韻等,窄韻如江韻、佳韻、肴韻、覃韻、鹽韻、咸韻等。窄韻的律詩是比較少見的。有些韻,如微韻、刪韻、侵韻,字數雖不多,但是比較合用,詩人們也很喜歡它們。</P><P>現在我們舉出幾首律詩為例<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftn7" target="_blank" >[7]</A>:</P><P> <P> </P></P><P center" align=center><B>送魏大將軍</B>(一東)</P><P center" align=center>[唐]陳子昂</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>匈奴猶未滅,魏絳復從戎。</P><P center" align=center>悵別三河道,言追六郡雄。</P><P center" align=center>雁山橫代北,狐塞接雲中。</P><P center" align=center>欠使燕然上,惟留漢將功。</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center><B>喜見外弟又言別</B>(二冬)</P><P center" align=center>李益</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>十年離亂後,長大一相逢。</P><P center" align=center>問姓驚初見,稱名憶舊容。</P><P center" align=center>別來滄海事,語罷暮天鐘。</P><P center" align=center>明日巴陵道,秋山又幾重?</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center><B>籌筆驛</B>(六魚)</P><P center" align=center>[唐]李商隱</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>猿鳥猶疑畏簡書,風雲常為護儲胥。</P><P center" align=center>徒令上將揮神筆,終見降王走傳車。</P><P center" align=center>管樂有才元不忝,關張無命欲何如?</P><P center" align=center>他年錦里經祠廟,梁父吟成恨有餘。</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center><B>終南山</B>(七虞)</P><P center" align=center>[唐]王維</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>太乙近天都,連山到海隅。</P><P center" align=center>白雲迴望合,青靄入看無。</P><P center" align=center>分野中峯變,陰晴衆壑殊。</P><P center" align=center>欲投人外宿,隔水問樵夫。</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center><B>錢塘湖春行</B>(八齊)</P><P center" align=center>[唐]白居易</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>孤山寺北古亭西,水面初平雲腳低。</P><P center" align=center>幾處早鶯爭暖樹?誰家新燕啄春泥?</P><P center" align=center>亂花漸欲迷人眼,淺草纔能沒馬蹄。</P><P center" align=center>最愛湖東行不足,綠楊陰裏白沙堤。</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center><B>月夜憶舍弟</B>(八庾)</P><P center" align=center>[唐]杜甫</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>戍鼓斷人行,邊秋一雁聲。</P><P center" align=center>露從今夜白,月是故鄉明。</P><P center" align=center>有弟皆分散,無家問死生。</P><P center" align=center>寄書長不達,況乃未休兵!</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center><B>送趙都督赴代州</B>(九青)</P><P center" align=center>王維</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>天官動將星,漢地柳條青。</P><P center" align=center>萬里鳴刁斗,三軍出井陘。</P><P center" align=center>忘身辭鳳闕,報國取龍庭<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftn8" target="_blank" >[8]</A>。</P><P center" align=center>豈學書生輩,窗間老一經!</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center><B>詠煤炭</B>(十二侵)</P><P center" align=center>[
剑彩得勤磨,即有待高扬,无须大隐;
琴声劳渐拨,谐三江逸韵,五岳雄风。
(魏启鹏)
回复

使用道具 举报

在线时间
667 小时
主题
5170

2万

帖子

4

精华

2万

积分

荣誉版主

兵马大元帅

Rank: 6Rank: 6

UID
5297
经验
27115 点
威望
1 点
在线时间
667 小时
注册时间
2005-6-26
4
 楼主| 发表于 2007-9-5 04:50 | 只看该作者
<H3 center" align=center>第三節 律詩的平仄</H3><P>平仄,這是律詩中最重要的因素。律詩的平仄規則,一直應用到後代的詞曲。我們講詩詞的格律,主要就是講平仄。</P><H4 41.1pt; TEXT-INDENT: 0cm; TEXT-ALIGN: center" align=center>(一)五律的平仄</H4><P 41.1pt">五言的平仄,衹有四個類型,而這四個類型可以構成兩聯。即:</P><P> <P> </P></P><P>仄仄平平仄,平平仄仄平;</P><P>平平平仄仄,仄仄仄平平。</P><P> <P> </P></P><P>由這相聯的錯綜變化,可以構成五律的四種平仄格式。其實衹有兩種基本格式,其餘兩種不過是在基本格式的基礎上稍有變化罷了。</P><P> <P> </P></P><P>(1)仄起式</P><P> <P> </P></P><P>仄仄平平仄,平平仄仄平。</P><P><U>平</U>平平仄仄,仄仄仄平平。</P><P>仄仄平平仄,平平仄仄平。</P><P>平平平仄仄,仄仄仄平平。</P><P>(字外加圈表示可平可仄。)</P><P> <P> </P></P><P center" align=center><B>春望<P> </P></B></P><P center" align=center>杜甫</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>國破山河在,城春草木深。</P><P center" align=center>感時花濺淚,恨別鳥驚心。</P><P center" align=center>烽火連三月,家書抵萬金。</P><P center" align=center>白頭掻更短,渾欲不勝簪<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftn10" target="_blank" >[10]</A>。</P><P 0cm"> <P> </P></P><P 0cm">另一式,首句改為仄仄仄平平,其餘不變<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftn11" target="_blank" >[11]</A>。</P><P 41.1pt; TEXT-INDENT: 1.4pt"> <P> </P></P><P 41.1pt; TEXT-INDENT: 1.4pt">(2)平起式</P><P 41.1pt; TEXT-INDENT: 1.4pt"> <P> </P></P><P 41.1pt; TEXT-INDENT: 1.4pt">平平平仄仄,仄仄仄平平。</P><P 41.1pt; TEXT-INDENT: 1.4pt">仄仄平平仄,平平仄仄平。</P><P 41.1pt; TEXT-INDENT: 1.4pt">平平平仄仄,仄仄仄平平。</P><P 41.1pt; TEXT-INDENT: 1.4pt">仄仄平平仄,平平仄仄平。</P><P 41.1pt; TEXT-INDENT: 1.4pt"> <P> </P></P><P 41.1pt; TEXT-INDENT: 1.4pt; TEXT-ALIGN: center" align=center><B>山居秋暝<P> </P></B></P><P 41.1pt; TEXT-INDENT: 1.4pt; TEXT-ALIGN: center" align=center>王維</P><P 41.1pt; TEXT-INDENT: 1.4pt; TEXT-ALIGN: center" align=center> <P> </P></P><P 41.1pt; TEXT-INDENT: 1.4pt; TEXT-ALIGN: center" align=center>空山新雨後,天氣晚來秋。</P><P 41.1pt; TEXT-INDENT: 1.4pt; TEXT-ALIGN: center" align=center>明月松間照,清泉石上流。</P><P 41.1pt; TEXT-INDENT: 1.4pt; TEXT-ALIGN: center" align=center>竹喧歸浣女,蓬動下漁舟。</P><P 41.1pt; TEXT-INDENT: 1.4pt; TEXT-ALIGN: center" align=center>隨意春芳歇,王孫自可留。</P><P 41.1pt; TEXT-INDENT: 1.4pt"> <P> </P></P><P>另一式,首句改為平平仄仄平,其餘不變<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftn12" target="_blank" >[12]</A>。</P><H4 41.1pt; TEXT-INDENT: 0cm; TEXT-ALIGN: center" align=center>(二)七律的平仄</H4><P>七律是五律的擴展,擴展的辦法是在五字句的上面加一個兩字的頭。仄上加平,平上加仄。試看下面的對照表:</P><P> <P> </P></P><P>(1)平仄腳</P><P> <P> </P></P><P>五言仄起仄收    ○○仄仄平平仄</P><P>七言平起仄收    平平仄仄平平仄</P><P> <P> </P></P><P>(2)仄平腳</P><P> <P> </P></P><P>五言平起平收    ○○平平仄仄平</P><P>七言仄起平收    仄仄平平仄仄平</P><P> <P> </P></P><P>(3)仄仄腳</P><P> <P> </P></P><P>五言平起仄收    ○○平平平仄仄</P><P>七言仄起仄收    仄仄平平平仄仄</P><P> <P> </P></P><P>(4)平平腳</P><P> <P> </P></P><P>五言仄起平收    ○○仄仄仄平平</P><P>七言平起平收    平平仄仄仄平平</P><P> <P> </P></P><P>因此,七律的平仄也衹有四個類型,這四個類型也可以構成兩聯,即:</P><P> <P> </P></P><P>平平仄仄平平仄,仄仄平平仄仄平。</P><P>仄仄平平平仄仄,平平仄仄仄平平。</P><P> <P> </P></P><P>由這兩聯的平仄錯綜變化,可以換成七律的四種格式。其實衹有兩種基本格式,其餘兩種不過在基本格式的基礎上稍有變化罷了。</P><P> <P> </P></P><P>(1)仄起式</P><P> <P> </P></P><P>仄仄平平仄仄平,平平仄仄仄平平。</P><P>平平仄仄平平仄,仄仄平平仄仄平。</P><P>仄仄平平平仄仄,平平仄仄仄平平。</P><P>平平仄仄平平仄,仄仄平平仄仄平。</P><P> <P> </P></P><P center" align=center><B>書憤<P> </P></B></P><P center" align=center>[宋]陸游</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>早歲那知世事艱?中原北望氣如山<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen
剑彩得勤磨,即有待高扬,无须大隐;
琴声劳渐拨,谐三江逸韵,五岳雄风。
(魏启鹏)
回复

使用道具 举报

在线时间
667 小时
主题
5170

2万

帖子

4

精华

2万

积分

荣誉版主

兵马大元帅

Rank: 6Rank: 6

UID
5297
经验
27115 点
威望
1 点
在线时间
667 小时
注册时间
2005-6-26
5
 楼主| 发表于 2007-9-5 04:51 | 只看该作者
<P 0cm">七律的首聯成為:</P><P 41.1pt; TEXT-INDENT: 1.4pt"> <P> </P></P><P 41.1pt; TEXT-INDENT: 1.4pt">(1)平平仄仄仄平平,仄仄平平仄仄平。或者是:</P><P 39.45pt; TEXT-INDENT: 3.05pt">(2)仄仄平平仄仄平,平平仄仄仄平平。</P><P> <P> </P></P><P>粘,就是平粘平,仄粘仄;後聯出句第二字的平仄要跟前聯對句第二字相一致。具體說來,要使第三句跟第二句相粘,第五句跟第四句相粘,第七句跟第六句相粘。上文所述的五律平仄格式和七律格式,都是合乎這個規則的。試看毛主席的《長征》,第二句“水”字仄聲,第三句“嶺”字跟著也是仄聲;第四句“蒙”字平聲,第五句“沙”字跟著也是平聲;第六句“渡”字仄聲,第七句“喜”字跟著也是仄聲。可見粘的規則是很嚴格的。</P><P>粘對的作用,是使聲調多樣化。如果不“對”,上下兩句的平仄就雷同了;如果不“粘”,前後兩聯的平仄又雷同了。</P><P>明白了粘對的道理,可以幫助我們背誦平仄的歌訣(即格式)。衹要知道了第一句的平仄,全篇的平仄都能背誦出來了。</P><P>明白了粘對的道理,又可以幫助我們瞭解長律的平仄。不管長律有多長,也不過是依照粘對的規則來安排平仄。</P><P>違反了粘的規則,叫做失粘<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftn19" target="_blank" >[19]</A>;違反了對的規則,叫做失對。在王維等人的律詩中,由於律詩尚未定型化,還有一些不粘的律詩。例如:</P><P> <P> </P></P><P center" align=center><B>使至塞上<P> </P></B></P><P center" align=center>王維</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>單車欲問邊,屬國過居延。</P><P center" align=center>征蓬出漢塞,歸雁入胡天。</P><P center" align=center>大漠孤煙直,長河落日圓。</P><P center" align=center>蕭關逢候騎,都護在燕然<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftn20" target="_blank" >[20]</A>。</P><P 0cm"> <P> </P></P><P>這裏第三句和第二句不粘。到了後代,失粘的情形非常罕見。至於失對,就更是詩人們所留心避免的了。</P><H4 41.1pt; TEXT-INDENT: 0cm; TEXT-ALIGN: center" align=center>(四)孤平的避忌</H4><P>孤平是律詩(包括長律、律絕)的大忌,所以詩人們在寫律詩的時候,注意避免孤平。在詞曲中用到同類句子的時候,也注意避免孤平。</P><P>在五言“平平仄仄平”這個句型中,第一字必須用平聲;如果用了仄聲字,就是犯了孤平。因為除了韻腳之外,衹剩一個平聲字了。七言是五言的擴展,所以在“仄仄平平仄仄平”這個句型中,第三字如果用了仄聲,也叫犯孤平<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftn21" target="_blank" >[21]</A>。在唐人的律詩中,絕對沒有孤平的句子<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftn22" target="_blank" >[22]</A>。毛主席的詩詞也從來沒有孤平的句子。試看《長征》第二句的“千”字,第六句的“橋”字都是平聲字,可為例證。</P><P>在這種情況下,如果五言第一字、七言第三字必須用仄聲,另有一種補救辦法,詳見下文。</P><H4 41.1pt; TEXT-INDENT: 0cm; TEXT-ALIGN: center" align=center>(五)特定的一種平仄格式</H4><P>在五言“平平平仄仄”這個句型中,可以使用另一個格式,就是“平平仄平仄”;七言是五言的擴展,所以在七言“仄仄平平平仄仄”這個句型中,也可以使用另一個格式,就是“仄仄平平仄平仄”。這種格式的特點是:五言第三四兩字的平仄互換位置,七言第五六兩字的平仄互換位置。注意:在這種情況下,五言第一字、七言第三字必須用平聲,不再是可平可仄的了。</P><P>這種格式在唐宋的律詩中是很常見的,它和常規的詩句一樣常見<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftn23" target="_blank" >[23]</A>。例如<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftn24" target="_blank" >[24]</A>:</P><P> <P> </P></P><P center" align=center><B>月夜<P> </P></B></P><P center" align=center>杜甫</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>今夜鄜州月,閨中衹獨看<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftn25" target="_blank" >[25]</A>。</P><P center" align=center>遙憐<B>小兒</B>女,未解憶長安。</P><P center" align=center>香霧雲鬟濕,清輝玉臂寒。</P><P center" align=center>何時<B>倚虛</B>幌,雙照淚痕幹!</P><P 0cm"> <P> </P></P><P 0cm">一首詩衹有兩個句子是應該用“平平平仄仄”的,這裏都換上了“平平仄平仄”了。</P><P 41.1pt; TEXT-INDENT: 1.4pt">這種特定的平仄格式,習慣上常常用在第七句。例如<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shic
剑彩得勤磨,即有待高扬,无须大隐;
琴声劳渐拨,谐三江逸韵,五岳雄风。
(魏启鹏)
回复

使用道具 举报

在线时间
667 小时
主题
5170

2万

帖子

4

精华

2万

积分

荣誉版主

兵马大元帅

Rank: 6Rank: 6

UID
5297
经验
27115 点
威望
1 点
在线时间
667 小时
注册时间
2005-6-26
6
 楼主| 发表于 2007-9-5 04:51 | 只看该作者
<P center" align=center><B>賦得古原草送別<P> </P></B></P><P center" align=center>白居易</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>離離原上草,一歲一枯榮。</P><P center" align=center>野火燒<B>不</B>盡,春風<B>吹</B>又生。</P><P center" align=center>遠芳侵古道,晴翠接荒城。</P><P center" align=center>又送王孫去,萋萋滿別情。</P><P> <P> </P></P><P>第三句“不”字仄聲拗,第四句“吹”字平聲救。這是(b)類。</P><P> <P> </P></P><P center" align=center><B>咸陽城東樓<P> </P></B></P><P center" align=center>[唐]許渾</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>一上高樓萬里愁,蒹葭楊柳似汀洲。</P><P center" align=center>溪雲初起<B>日</B>沉閣,山雨<B>欲</B>來<B>風</B>滿樓。</P><P center" align=center>鳥下綠蕪秦苑夕,蟬鳴黃葉漢宮秋。</P><P center" align=center>行人莫問當年事,故國東來渭水流。</P><P> <P> </P></P><P>第三句“日”字拗,第四句“欲”字拗,“風”字既救本句“欲”字,又救出句“日”字。這是(a)(c)兩類相結合。</P><P> <P> </P></P><P center" align=center><B>新城道中</B>(第一首)</P><P center" align=center>[宋]蘇軾</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>東風知我欲山行,吹斷檐間積雨聲。</P><P center" align=center>嶺上晴雲披絮帽,樹頭初日掛銅鉦。</P><P center" align=center>野桃含笑<B>竹</B>籬短,溪柳<B>自</B>搖<B>沙</B>水清。</P><P center" align=center>西崦人家應最樂,煮芹燒筍餉春耕。</P><P> <P> </P></P><P>第五句“竹”字拗,每六句“自”字拗,“沙”字既救本句的“自”字,又救出句的“竹”字。這是(a)(c)兩類的結合。</P><P> <P> </P></P><P center" align=center><B>夜泊水村<P> </P></B></P><P center" align=center>陸游</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>腰間羽箭久凋零,太息燕然未勒銘。</P><P center" align=center>老子猶堪絕大漠,諸君何至泣新亭?</P><P center" align=center>一身報國<B>有萬</B>死,雙鬢<B>向</B>人<B>無</B>再青!</P><P center" align=center>記取江湖泊船處,臥聞新雁落寒汀。</P><P> <P> </P></P><P>第五句“有萬”二字都拗,第六句“向”字拗,“無”字既是本句自救,又是對句相救。這是(a)(b)兩類的結合。</P><P>由此看來,律詩一般總是合律的。有些律詩看來好像不合律,其實是用了拗救,仍舊合律。這種拗救的作法,以唐詩為較常見。宋代以後,講究音律的詩人如蘇軾、陸游等仍舊精於此道。我們今天當然不必模仿。但是,知道了拗救的道理,對於唐宋律詩的瞭解,是有幫助的。</P><H4 center" align=center>(七)所謂“一三五不論”</H4><P>關於律詩的平仄,相傳有這樣一個口訣:“一三五不論,二四六分明。”這是指七律(包括七絕)來說的。意思是說,第一、第三、第五字的平仄可以不拘,第二、第四、第六字的平仄必須分明。至於第七字呢,自然也是要求分明的。如果就五言律詩來說,那就應該是“一三不論,二四分明。”</P><P>這個口訣對於初學律詩的人是有用的,因為它是簡單明瞭的。但是,它分析問題是頁全面的,所以容易引起誤解。這個影響很大。既然它是不全面的,就不能不予以適當的批評。</P><P>先說“一三五不論”這句話是不全面的。在五言“平平仄仄平”這個格式中,第一字不能不論,在七言“仄仄平平仄仄平”這個格式中,第三字不能不論,否則就要犯孤平。在五言“平平仄平仄”這個特定格式中,第一字也不能不論;同理,在七言“仄仄平平仄平仄”這個特定格式中,第三字也不能不論。以上講的是五言第一字、七言第三字在一定情況下不能不論。至於五言第三字,七言第五字,在一般情況下,更是以“論”為原則了。</P><P>總之,七言仄腳的句子可以有三個字不論,平腳的句子衹能有兩個字不論。五言仄腳的句子可以有兩個字不論,平腳的句子衹能有一個字不論。“一三五不論”的話是不對的。</P><P>再說“二四六分明”這句話也是不全面的。五言第二字“分明”是對的,七言第二四兩字“分明”是對的,至於五言第四字、七言第六字,就不一定“分明”。依特定格式“平平仄平仄”來看,第六字並不一定“分明”。又如“仄仄平平仄”這個格式也可以換成“仄仄平仄仄”,衹須在對句第三字補償一個平聲就是了。七言由此類推。“二四六分明”的話也不是完全正確的。</P><H4 center" align=center>(八)古風式的律詩</H4><P>在律詩尚未定型代的時候,有些律詩還沒有完全依照律詩的平仄格式,而且對仗也不完全工整。例如:</P><P> <P> </P></P><P center" align=center><B>黃鶴樓<P> </P></B></P><P center" align=center>[唐]崔顥</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>昔人已<B>乘</B>黃<B>鶴</B>去,此地空餘黃鶴
剑彩得勤磨,即有待高扬,无须大隐;
琴声劳渐拨,谐三江逸韵,五岳雄风。
(魏启鹏)
回复

使用道具 举报

在线时间
667 小时
主题
5170

2万

帖子

4

精华

2万

积分

荣誉版主

兵马大元帅

Rank: 6Rank: 6

UID
5297
经验
27115 点
威望
1 点
在线时间
667 小时
注册时间
2005-6-26
7
 楼主| 发表于 2007-9-5 04:52 | 只看该作者
<H3 center" align=center>第四節 律詩的對仗</H3><H4 center" align=center>(一)對仗的種類</H4><P>詞的分類是對仗的基礎<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftn37" target="_blank" >[37]</A>。古代詩人們在應用對仗時所分的詞類,和今天語法上所分的詞類大同小異,不過當時詩人們並沒有給它們起一些語法術語罷了<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftn38" target="_blank" >[38]</A>。依照律詩的對仗概括起來,詞大約可以分為下列的九類:</P><P> <P> </P></P><P>1、名詞 2、形容詞 3、<B>數詞</B>(數目字) 4、<B>顏色詞</B> 5、<B>方位詞</B> 6、動詞 7、副詞 8、虛詞 9、代詞<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftn39" target="_blank" >[39]</A></P><P> <P> </P></P><P>同類的詞相為對仗。我們應該特別注意四點:(a)數目自成一類,“孤”“半”等字也算是數目。(b)顏色自成一類。(c)方位自成一類,主要是“東”“西”“南”“北”等字。這三類詞很少跟別的詞相對。(d)不及物動詞常常跟形容詞相對。</P><P>連綿字衹能跟連綿字相對。連綿字當中又再分為名詞連綿字(鴛鴦、鸚鵡等)。不同詞性的連綿字一般還是不能相對。</P><P>專名衹能與專名相對,最好是人名對人名,地名對地名。</P><P>名詞還可以細分為以下的一些小類:</P><P> <P> </P></P><P>1、天文 2、時令 3、地理 4、宮室 5、服飾 6、器用 7、植物 8、動物 9、人倫 10、人事        11、形體<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftn40" target="_blank" >[40]</A></P><H4 center" align=center>(二)對仗的常規——中兩聯</H4><P>為了說明的便利,古人把律詩的第一二兩句叫做首聯,第三四兩句叫做頷聯,第五六兩句叫做頸聯,第七八兩句叫做尾聯。</P><P>對仗一般用在頷聯和頸聯,即第三四句和第五六句。現在試舉幾個典型的例子:</P><P> <P> </P></P><P center" align=center><B>春日憶李白<P> </P></B></P><P center" align=center>杜甫</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>白也詩無敵,飄然思不羣。</P><P center" align=center><B>清新庾開府</B>,<B>俊逸鮑參軍</B>。</P><P center" align=center><B>渭北春天樹</B>,<B>江東日暮雲</B>。</P><P center" align=center>何時一尊酒,重與細論文<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftn41" target="_blank" >[41]</A>?</P><P center" align=center>(“開府”對“參軍”,是官名對官名;“渭”對“江”[長江],是水名對水名。)</P><P> <P> </P></P><P center" align=center><B>觀獵<P> </P></B></P><P center" align=center>王維</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>風勁角弓鳴,將軍獵渭城。</P><P center" align=center><B>草枯鷹眼疾</B>,<B>雪盡馬蹄輕</B>。</P><P center" align=center><B>忽過新豐市</B>,<B>還歸細柳營</B>。</P><P center" align=center>迴看射鵰處,千里暮雲平<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftn42" target="_blank" >[42]</A></P><P center" align=center>(“新豐”對“細柳”,是地名對地名。)</P><P> <P> </P></P><P center" align=center><B>客至<P> </P></B></P><P center" align=center>杜甫</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>舍南舍北皆春水,但見羣鷗日日來。</P><P center" align=center><B>花徑不曾緣客掃</B>,<B>蓬門今始為君開</B><a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftn43" target="_blank" >[43]</A>。</P><P center" align=center><B>盤飧市遠無兼味</B>,<B>尊酒家貧衹舊醅</B>。</P><P center" align=center>肯與鄰翁相對飲,隔籬呼取盡餘杯。</P><P> <P> </P></P><P center" align=center><B>鸚鵡<P> </P></B></P><P center" align=center>白居易</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>隴西鸚鵡到江東,養得經年觜漸紅。</P><P center" align=center><B>常恐思歸先剪翅</B>,<B>每因喂食暫開籠</B>。</P><P center" align=center><B>人憐巧語情雖重</B>,<B>鳥憶高飛意不同</B>。</P><P center" align=center>應似朱門歌舞妓,深藏牢閉後房中<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftn44" target="_blank" >[44]</A>。</P><H4 center" align=center>(三)首聯對仗</H4><P>首聯的對仗是可用可不用的。首聯用了對仗,並不因此減少中兩聯的對仗。凡是首聯用對仗的律詩,實際上常常是用了總共三聯的對仗。</P><P>五律首聯用對仗的較多,七律首聯用對仗的較少。主要原因是五律首句不入韻的較多,
剑彩得勤磨,即有待高扬,无须大隐;
琴声劳渐拨,谐三江逸韵,五岳雄风。
(魏启鹏)
回复

使用道具 举报

在线时间
667 小时
主题
5170

2万

帖子

4

精华

2万

积分

荣誉版主

兵马大元帅

Rank: 6Rank: 6

UID
5297
经验
27115 点
威望
1 点
在线时间
667 小时
注册时间
2005-6-26
8
 楼主| 发表于 2007-9-5 04:52 | 只看该作者
<P center" align=center><B>登鸛雀樓<P> </P></B></P><P center" align=center>[唐]王之渙</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>白日依山盡,黃河入海流。</P><P center" align=center>欲窮千里目,更上一層樓。</P><P> <P> </P></P><P>另一式,第一句改為仄仄仄平平,其餘不變。</P><P> <P> </P></P><P>(2)平起式</P><P> <P> </P></P><P>平平平仄仄,仄仄仄平平。</P><P>仄仄平平仄,平平仄仄平。</P><P> <P> </P></P><P center" align=center><B>聽箏<P> </P></B></P><P center" align=center>[唐]李端</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>鳴箏金粟柱,素手玉房前。</P><P center" align=center>欲得周郎顧,時時誤拂弦。</P><P> <P> </P></P><P>另一式,第一句改為平平仄仄平,其餘不變。</P><P> <P> </P></P><P center" align=center>(乙)七言絕句</P><P center" align=center> <P> </P></P><P>(1)仄起式</P><P> <P> </P></P><P>仄仄平平仄仄平,平平仄仄仄平平。</P><P>平平仄仄平平仄,仄仄平平仄仄平。</P><P> <P> </P></P><P center" align=center><B>為女民兵題照<P> </P></B></P><P center" align=center>毛澤東</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>颯爽英姿五尺槍,曙光初照演兵場。</P><P center" align=center>中華兒女多奇志,不愛紅裝愛武裝。</P><P> <P> </P></P><P>另一式,第一句改為仄仄平平平仄仄,其餘不變。</P><P> <P> </P></P><P>(2)平起式</P><P> <P> </P></P><P>平平仄仄仄平平,仄仄平平仄仄平。</P><P>仄仄平平平仄仄,平平仄仄仄平平。</P><P> <P> </P></P><P center" align=center><B>早發白帝城<P> </P></B></P><P center" align=center>李白</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>朝辭白帝彩雲間,千里江陵一日還。</P><P center" align=center>兩岸猿聲啼不住,輕舟已過萬重山。</P><P> <P> </P></P><P>另一式,第一句改為平平仄仄平平仄,其餘不變。</P><P>跟律詩一樣,五言絕句首句以不入韻為常見,七言絕句首句以入韻為常見;五言絕句以仄起為常見,七言絕句以平起為常見<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftn56" target="_blank" >[56]</A>。</P><P>跟律詩一樣,律絕必須依照韻書的韻部押韻。晚唐以後,首句用鄰韻是容許的。</P><P>跟律詩一樣,律絕可以用特定的格式<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftn57" target="_blank" >[57]</A>。例如:</P><P> <P> </P></P><P center" align=center><B>宿建德江<P> </P></B></P><P center" align=center>[唐]孟浩然</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>移舟<B>泊煙</B>渚,日暮客愁新<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftn58" target="_blank" >[58]</A>。</P><P center" align=center>野曠天低樹,江清月近人。</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center><B>飲湖上初晴後雨<P> </P></B></P><P center" align=center>蘇軾</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>水光瀲灩晴方好,山色空濛雨亦奇。</P><P center" align=center>欲把西湖<B>比西</B>子,淡裝濃抹總相宜<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftn59" target="_blank" >[59]</A>。</P><P> <P> </P></P><P>跟律詩一樣,律絕要避免孤平。五言“平平仄仄平”第一字用了仄聲,則第三字必須是平聲;七言“仄仄平平仄仄平”第三個用了仄聲,則第五字必須是平聲。例如:</P><P> <P> </P></P><P center" align=center><B>夜宿山寺<P> </P></B></P><P center" align=center>李白</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>危樓高百尺,手可摘星辰。</P><P center" align=center>不敢高聲語,<B>恐驚天</B>上人<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftn60" target="_blank" >[60]</A>。</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center><B>迴鄉偶書<P> </P></B></P><P center" align=center>[唐]賀知章</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>少小離家老大迴,鄉音無改鬢毛衰。</P><P center" align=center>兒童相見<B>不</B>相識,笑問<B>客</B>從<B>何</B>處來<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftn61" target="_blank" >[61]</A>。</P><P center" align=center>(“不”“客”二字拗,“何”字救,參看上文33頁。)</P><P> <P> </P></P><P>絕句,原則上可以不用對仗。上面所引八首絕句當中,就有五首是不用對仗的。現在再舉兩個例子:</P><P><
剑彩得勤磨,即有待高扬,无须大隐;
琴声劳渐拨,谐三江逸韵,五岳雄风。
(魏启鹏)
回复

使用道具 举报

在线时间
667 小时
主题
5170

2万

帖子

4

精华

2万

积分

荣誉版主

兵马大元帅

Rank: 6Rank: 6

UID
5297
经验
27115 点
威望
1 点
在线时间
667 小时
注册时间
2005-6-26
9
 楼主| 发表于 2007-9-5 04:53 | 只看该作者
<H3 center" align=center>第六節 古體詩</H3><P>古體詩除了押韻之外不受任何格律的束縛,這是一種半自由體的詩。現在把古體詩的韻、平仄、對仗等,並在一節裏敘述。</P><H4 center" align=center>(一)古體詩的韻</H4><P>古體詩既可以押平聲韻,又可以押仄聲韻。在仄聲韻當中,還要區別上聲韻、去聲韻、入聲韻;一般地說,不同聲調是不可以押韻的。我們在本章第二節講律詩的韻是時候,已經把平聲30韻交代過了;現在再把上聲29韻、去聲30韻、入聲17韻開列在下面:</P><P> <P> </P></P><P>上聲29韻:</P><P>一董、二腫、三講、四紙、五尾、六語、七麌、八薺、九蟹、十賄、十一軫、十二吻、十三阮、十四旱、十五潸、十六銑、十七篠、十八巧、十九皓、二十哿、二十一馬、二十二養、二十三梗、二十四迥、二十五有、二十六寢、二十七感、二十八儉、二十九豏<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftn63" target="_blank" >[63]</A></P><P>去聲30韻:</P><P>一送、二宋、三絳、四寘、五未、六御、七遇、八霽、九泰、十卦、十一隊、十二震、十三問、十四願、十五翰、十六諫、十七霰、十八嘯、十九效、二十號、二十一箇、二十二禡、二十三漾、二十四敬、二十五徑、二十六宥、二十七沁、二十八勘、二十九豔、三十陷<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftn64" target="_blank" >[64]</A></P><P>入聲17韻:</P><P>一屋、二沃、三覺、四質、五物、六月、七曷、八黠、九屑、十藥、十一陌、十二錫、十三職、十四緝、十五合、十六葉、十七洽</P><P> <P> </P></P><P>古體詩用韻,比律詩稍寬;一韻獨用固然可以,兩個以上的韻通用也行。但是,所謂通用也不是隨便亂來的;必須是鄰韻纔能通用。依一般情況看來,平上去三聲各可分為十五類,如下表:</P><P> <P> </P></P><P>第一類:平聲東冬;上聲董腫;去聲送宋。</P><P>第二類:平聲江陽;上聲講養;去聲絳漾。</P><P>第三類:平聲支微齊,上聲紙尾薺,去聲寘未霽。</P><P>第四類:平聲魚虞,上聲語麌;去聲御遇。</P><P>第五類:平聲佳灰,上聲蟹賄,去聲泰卦隊。</P><P>第六類:平聲真文及元半,上聲軫吻及阮半,去聲震問及願半<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftn65" target="_blank" >[65]</A>。</P><P>第七類<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftn66" target="_blank" >[66]</A>:平聲寒刪先及元半,上聲旱潸銑及阮半,去聲翰諫霰及願半。</P><P>第八類:平聲蕭肴豪,上聲篠巧皓,去聲嘯效號。</P><P>第九類:平聲歌,上聲哿,去聲箇。</P><P>第十類:平聲麻,上聲馬,去聲禡。</P><P>第十一類:平聲庚青,上聲梗迥,去聲敬徑。</P><P>第十二類:平聲蒸<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftn67" target="_blank" >[67]</A>。</P><P>第十三類:平聲尤,上聲有,去聲宥。</P><P>第十四類:平聲侵,上聲寢,去聲沁。</P><P>第十五類:平聲覃鹽咸,上聲咸儉豏,去聲勘豔陷。</P><P> <P> </P></P><P>入聲可分為八類:</P><P> <P> </P></P><P>第一類:屋沃。</P><P>第二類:覺藥。</P><P>第三類:質物及月半。</P><P>第四類<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftn68" target="_blank" >[68]</A>:曷黠屑及月半。</P><P>第五類:陌錫。</P><P>第六類:職。</P><P>第七類:緝。</P><P>第八類:合叶洽。</P><P> <P> </P></P><P>注意:在歸並為若干大類以後,仍舊有七個韻是獨用的。這七個韻是:</P><P> <P> </P></P><P>歌 麻    蒸 尤    侵 職    緝<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftn69" target="_blank" >[69]</A></P><P> <P> </P></P><P>現在試舉一些例子為證:</P><P> <P> </P></P>
剑彩得勤磨,即有待高扬,无须大隐;
琴声劳渐拨,谐三江逸韵,五岳雄风。
(魏启鹏)
回复

使用道具 举报

在线时间
667 小时
主题
5170

2万

帖子

4

精华

2万

积分

荣誉版主

兵马大元帅

Rank: 6Rank: 6

UID
5297
经验
27115 点
威望
1 点
在线时间
667 小时
注册时间
2005-6-26
10
 楼主| 发表于 2007-9-5 04:53 | 只看该作者
<P center" align=center><B>古風五十九首</B>(錄二)</P><P center" align=center>李白</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>其十四</P><P>胡關饒風沙,蕭索竟終古。木落秋草黃,登高望戎虜。荒城空大漠,邊邑無遺堵。白骨橫千霜,嵯峨蔽榛莽<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftn70" target="_blank" >[70]</A>。借問誰凌虐?天驕毒威武。赫怒我聖皇,勞師事鼙鼓。陽和變殺氣,發卒騷中土。三十六萬人,哀哀淚如雨。且悲就行役,安得營農圃?不見征戍兒,豈知關山苦?李牧今不在,邊人飼豺虎。</P><P>(全篇麌韻獨用)</P><P> <P> </P></P><P center" align=center>其十九</P><P>西上蓮花山,迢迢見明星。素手把芙蓉,虛步躡太清。霓裳曳廣帶,飄拂昇天行。邀我登雲臺,高揖衛叔卿。恍恍與之去,駕鴻凌紫冥。俯視洛陽川,茫茫走胡兵。流血塗野草,豺狼盡冠纓。</P><P>(“清”、“行”、“卿”、“兵”、“纓”,庚韻;“星”、“冥”,青韻。)</P><P> <P> </P></P><P center" align=center><B>傷宅<P> </P></B></P><P center" align=center>白居易</P><P> <P> </P></P><P>誰家起甲第,朱門大道邊?豐屋中櫛比,高牆外迴環。纍纍六七堂,棟宇相連延。一堂費百萬,鬱鬱起青煙。洞房溫且清,寒暑不能干。高堂虛且迥,坐臥見南山。繞廊紫藤架,夾砌紅藥欄。攀枝摘櫻桃,帶花移牡丹。主人此中坐,十載為大官。廚有腐敗肉,庫有朽貫錢。誰能將我語,問爾骨肉間:豈無窮賤者?忍不救飢寒?如何奉一身,直欲保千年?不見馬家宅,今作奉誠園?</P><P>(“邊”、“延”、“煙”、“錢”、“年”,先韻;“園”元韻;“干”、“欄”、“丹”、“官”、“寒”,寒韻;“環”、“山”、“間”,刪韻。)</P><P> <P> </P></P><P center" align=center><B>醉歌<P> </P></B></P><P center" align=center>陸游</P><P> <P> </P></P><P>讀書三萬卷,仕宦皆束閣;學劍四十年,虜血未染鍔。不得為長虹,萬丈掃寥廓;又不為疾風,六月送飛雹。戰馬死槽櫪,公卿守和約。窮邊指淮淝,異域視京雒。於乎此何心?有酒吾忍酌?平生為衣食,斂版靴兩腳。心雖瞭是非,口不給唯諾。如今老且病,鬢禿牙齒落。仰天少吐氣,餓死實差樂!壯心埋不朽,千載猶可作!</P><P>(“雹”,覺韻;其餘的韻腳都是藥韻。)</P><P> <P> </P></P><P>從上面這些例子可以看出,古體詩雖然可以通韻,但是詩人們不一定每次都用通韻。例如李白古風第十四首就以麌韻獨用,不雜語韻字。特別注意的是:上聲和去聲有時可以通韻,但是平仄不能通韻,入聲字更不能與其他各聲通韻。試看陸游《醉歌》除了一個“雹”字,一律都用藥韻字。就拿“雹”字來說,它也是入聲,並且是覺韻字。覺藥是鄰韻,本來可以跟藥韻相通的。</P><P>古體詩的用韻,是因時代而不同的。實際語音起了變化,押韻也就不那麽嚴格。中晚唐用韻已經稍寬,到了宋代以後,古風的用韻就更寬了。</P><H4 center" align=center>(二)柏梁體</H4><P>有一種七言古詩是每句押韻的,稱為柏梁體。據說漢武帝建筑柏梁臺,與羣臣聯句賦詩,句句用韻,所以這種詩稱為柏梁體。其實鮑照以前的七言詩(如曹丕的《燕歌行》)都是句句用韻的,古代並且另有一種隔句用韻的七言詩。等到南北朝以後,七言詩變為隔句用韻了,句句用韻的七言詩纔變了特殊的詩體。</P><P>下面的柏梁體的一個例子:</P><P> <P> </P></P><P center" align=center><B>飲中八仙歌<P> </P></B></P><P center" align=center>杜甫</P><P> <P> </P></P><P>知章騎馬似乘船,眼花落井水底眠。汝陽三斗始朝天,道逢麴車口流涎,恨不移封向酒泉。左相日興費萬錢,飲如長鯨吸百川,銜杯樂聖稱避賢。宗之瀟灑美少年,舉觴白眼望青天,皎如玉樹臨風前。蘇晉長齋繡佛前,醉中往往愛逃禪。李白一斗詩百篇,長安市上酒家眠。天子呼來不上船,自稱臣是酒中仙。張旭三杯草聖傳,脫帽露頂王公前。揮毫落紙如雲煙,焦遂五斗方卓然,高談雄辨驚四筵。</P><P> <P> </P></P><P>也有一些七言古詩,基本上是柏梁體,但是稍有變通。例如:</P><P> <P> </P></P><P center" align=center><B>麗人行<P> </P></B></P><P center" align=center>杜甫</P><P> <P> </P></P><P>三月三日天氣新,長安水邊多麗人。態濃意遠淑且眞,肌理細膩骨肉勻。繡羅衣裳照暮春,蹙金孔雀銀麒麟。頭上何所有?翠微盍{外加勹}葉垂鬢脣。背後何所見?珠壓腰衱穩稱身。就中雲幕椒房親,賜名大國虢與秦。紫駝之峯出翠釜,水精之盤行素鱗。犀箸厭飫久未下,鑾刀縷切空紛綸。黃門飛鞚不動塵,御廚絡繹送八珍。簫鼓哀吟感鬼神,賓從雜遝實要津。後來鞍馬何逡巡,當軒下馬入錦茵。楊花雪路覆白蘋,青鳥飛去銜紅巾。炙手可熱勢絕倫,慎莫近前丞相嗔。</P><H4 center" align=center>(三)換韻</H4><P>律詩是一韻到底的。古體詩固然可以一韻到底<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftn71" tar
剑彩得勤磨,即有待高扬,无须大隐;
琴声劳渐拨,谐三江逸韵,五岳雄风。
(魏启鹏)
回复

使用道具 举报

在线时间
667 小时
主题
5170

2万

帖子

4

精华

2万

积分

荣誉版主

兵马大元帅

Rank: 6Rank: 6

UID
5297
经验
27115 点
威望
1 点
在线时间
667 小时
注册时间
2005-6-26
11
 楼主| 发表于 2007-9-5 04:54 | 只看该作者
<P>現在再舉一個例子:</P><P> <P> </P></P><P center" align=center><B>歲晏行<P> </P></B></P><P center" align=center>杜甫</P><P> <P> </P></P><P>歲云暮矣<B>多北風</B>,瀟<B>湘</B>洞庭白雪中。漁父天寒<B>網罟凍</B>,莫徭射燕<B>鳴桑弓</B>。去年米貴<B>闕軍食</B>,今年米賤大傷農。高馬達官<B>厭肉酒</B>,此輩杼軸<B>茅茨空</B>。楚<B>人</B>重魚<B>不重鳥</B>,汝休枉殺<B>南飛鴻</B>。況聞處處<B>鬻男女</B>,割慈忍愛<B>還租庸</B>。往日用錢<B>捉私鑄</B>,今<B>許</B>鉛錫<B>和青銅</B>。刻<B>泥</B>為之<B>最易得</B>,好<B>惡</B>不合<B>長相蒙</B>。萬國城頭吹畫角,此<B>曲</B>哀怨<B>何時終</B>?</P><P> <P> </P></P><P>在這一首詩中,衹有兩個律句(“今年米賤大傷農”、“萬國城頭吹畫角”),其餘都是拗句,而且在九個平腳的句子歸口就有七句是三平調。可見不是偶然的。</P><P>當然,不拘粘對也是古體詩的特點之一,這裏不詳細討論了。</P><H4 center" align=center>(五)古體詩的對仗</H4><P>古體詩的對仗的極端自由的。一般不講究對仗;如果有些地方用了對仗,也衹是修辭上的需要,而不是格律上的要求。像杜甫《歲晏行》這樣一首相當長的詩,全篇沒有用一處對仗;岑參《白雪歌》衹用了一個對仗,即“將軍角弓不得控,都護鐵衣冷難著”,也還衹是一種寬對。並且要主意:古體詩的對仗和近體詩的對仗有下列兩點不同:</P><P> <P> </P></P><P>(1)在近體詩中,同字不相對;古體詩則同字可以相對。如杜甫《石壕吏》:“<B>老</B>翁踰牆走,<B>老</B>婦出門看。”</P><P>(2)在近體詩中,對仗要求平仄相對;古體詩則不要求平仄相對。如白居易《傷宅》:“攀<B>枝</B>摘櫻桃,帶<B>花</B>移牡丹。”又如岑參《白雪歌》:“將軍角<B>弓不</B>得<B>控</B>,都護鐵<B>衣冷</B>難<B>著</B><a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftn73" target="_blank" >[73]</A>”。</P><P> <P> </P></P><P>古代詩人們在近體詩中對仗求其工,在古體詩中對仗求其拙。在他們看來,拙和高古是有關係的。其實並不必著意求拙,衹須純自然,不受任何束縛就好了。</P><H4 center" align=center></H4><DIV footnote-list"><DIV><P> </P></DIV></DIV>
剑彩得勤磨,即有待高扬,无须大隐;
琴声劳渐拨,谐三江逸韵,五岳雄风。
(魏启鹏)
回复

使用道具 举报

在线时间
667 小时
主题
5170

2万

帖子

4

精华

2万

积分

荣誉版主

兵马大元帅

Rank: 6Rank: 6

UID
5297
经验
27115 点
威望
1 点
在线时间
667 小时
注册时间
2005-6-26
12
 楼主| 发表于 2007-9-5 04:54 | 只看该作者
<H4 center" align=center>(六)長短句(雜言詩)</H4><P>我們在第一節裏講過,古體詩有雜言的一體。雜言,也就是長短句,從三言到十一言,可以隨意變化。不過,篇中多數句子還是七言,所以雜言算是七言古詩。</P><P>雜言詩由於句子的長短不受拘束,首先就給人一種奔放排奡的感覺。最擅長雜言詩的詩人是李白,他在詩中兼用散文的語法,更加令人感覺到,這是跟一般五七言古詩完全不同的一種詩體。現在試舉他的一首雜言詩為例:</P><P> <P> </P></P><P center" align=center><B>蜀道難<P> </P></B></P><P center" align=center>李白</P><P> <P> </P></P><P>噫吁嚱,危乎高哉!蜀道之難難於上青天!蠶叢及魚鳧,開國何茫然!爾來四萬八千歲,不與秦塞通人煙。西當太白有鳥道,可以橫絕峨眉巔。地崩山摧壯士死,然後天梯石棧相鉤連。上有六龍迴日之高標,下有衝波逆折之迴川。黃鶴之飛尚不過,猿猱欲度愁攀援<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftn74" target="_blank" >[74]</A>。青泥何盤盤!百步九折縈巖巒。捫參歷井仰脅息,以手撫膺坐長歎<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftn75" target="_blank" >[75]</A>。問君西遊何時還?畏途巉巖不可攀。但見悲鳥號古木,雄飛雌從繞林間。又聞子規啼夜月,愁空山。蜀道之難難於上青天,使人聽此彫朱顏。連峯去天不盈尺,枯松倒挂倚絕壁。飛湍瀑流相喧豗,砅崖轉石萬壑雷。其嶮也若此,嗟爾遠道之人胡為乎來哉?劍閣崢嶸而崔嵬,一夫當關,萬夫莫開。所守或匪親,化為狼與豺。朝避猛虎,夕避長蛇;磨牙吮血,殺人如麻。錦城雖云樂,不如早還家。蜀道之難難於上青天,側身西望長咨嗟。</P><H4 center" align=center>(七)入律的古風</H4><P>講到這裏,古體詩和近體詩的分別非常明顯了。但是,並不是所有的古體詩都和近體詩迥然不同的。上文說過,律詩產生以後,詩人們即使寫古體詩,也不可能完全不受律詩的影響。有些詩人在寫古體詩是還注意粘對(衹管第二字,不管第四字),另有一些詩人,不但不避律句,而且還喜歡用律句。這種情況,在七言古風中更為突出。我們試看初唐王勃所寫的著名的《滕王閣》詩:</P><P> <P> </P></P><P center" align=center><B>滕王閣<P> </P></B></P><P center" align=center>[唐]王勃</P><P> <P> </P></P><P>滕王高閣臨江渚,佩玉鳴鑾罷歌舞。畫棟朝飛南浦雲,珠簾暮捲西山雨。閒雲潭影日悠悠,物換星移幾度秋。閣中帝子今何在?檻外長江空自流!</P><P> <P> </P></P><P>這首詩平仄合律,粘對基本上合律<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftn76" target="_blank" >[76]</A>,簡直是兩首律詩連在一起,不過其中一首是仄韻絕句罷了。注意:這種仄韻與平韻的交替,四句一換韻,到後來成為入律古風的典型。高適、王維等人的七言古風,基本上是依照這個格式的。現在試舉高適的一個例子:</P><P> <P> </P></P><P center" align=center><B>燕歌行<P> </P></B></P><P center" align=center>[唐]高適</P><P> <P> </P></P><P>漢家煙塵在東北,漢將辭家破殘賊。男兒本自重橫行,天子非常賜顏色。摐金伐鼓下榆關,旌旗逶迤碣石間。校尉羽書飛瀚海,單于獵火照狼山。山川蕭條極邊土,胡騎憑凌雜風雨<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftn77" target="_blank" >[77]</A>。戰士軍前半死生,美人帳下猶歌舞。大漠窮秋塞草衰,孤城落日鬬兵稀。身當恩遇常輕敵,力盡關山未解圍。鐵衣遠戍辛勤久,玉箸應啼別離後<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftn78" target="_blank" >[78]</A>。少婦城南欲斷腸,征人薊北空回首。邊風飄飄那可度,絕域蒼茫更何有?殺氣三時作陣雲,寒聲一夜傳刁斗。相看白刃血紛紛,死節從來豈顧勳?君不見沙場征戰苦,至今猶憶李將軍<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftn79" target="_blank" >[79]</A>!</P><P> <P> </P></P><P>這一首古風有很多的律詩的特點,主要表現在:</P><P> <P> </P></P><P>(1)篇中各句基本上都是律句,或準律句(即仄仄平平仄平仄)。</P><P>(2)基本上依照粘對的規則,特別是出句和對句的平仄完全是對立的。</P><P>(3)基本上四句一換韻,每段都像一首平韻絕句或仄韻絕句;其中有一韻是八句的,像仄韻律詩。</P><P>(4)仄聲韻與平聲韻完全是交替的。</P><P>(5)韻部完全依照韻書,不用通韻。</P><P>(6)大量地運用對仗,而且多數是工對。</P><P> <P> </P></P><P>就古風入律不入律這一點看,高適、王維的一派(入律),後來白居易、陸游等人是屬於這一派的;李白、杜甫是另一派(不入律),後來韓愈、蘇軾是屬於這另一派的。白居易、元稹等人所提倡的“元和體”,實際上是把入律的古風加以靈活的運用罷了。</P><P>由上所述,我們可以看見,在古體詩的名義下,有
剑彩得勤磨,即有待高扬,无须大隐;
琴声劳渐拨,谐三江逸韵,五岳雄风。
(魏启鹏)
回复

使用道具 举报

在线时间
667 小时
主题
5170

2万

帖子

4

精华

2万

积分

荣誉版主

兵马大元帅

Rank: 6Rank: 6

UID
5297
经验
27115 点
威望
1 点
在线时间
667 小时
注册时间
2005-6-26
13
 楼主| 发表于 2007-9-5 04:55 | 只看该作者
<DIV><P><a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftnref49" target="_blank" >[49]</A> 全篇用對仗(首聯、頷聯、頸聯、尾聯都用對仗),也是比較少見的。例如杜甫《垂白》:“垂白馮唐老,清秋宋玉悲。江喧長少睡,樓迥獨移時。多難身何補?無家病不辭!甘從千日醉,未許七哀詩。”但是尾聯半對半不對的就比較多見,例如半對半不對的就比較多見,例如杜甫《登高》尾聯是“艱難苦恨繁霜鬢,潦倒新停濁酒杯。”</P></DIV><DIV><P><a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftnref50" target="_blank" >[50]</A> 也可以用於頷聯,如李白《宿五松下荀媼家》(見32頁)。甚至可以全首不用對仗,如李白《夜泊牛渚懷古》,因為不是常規,所以不詳談了。</P></DIV><DIV><P><a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftnref51" target="_blank" >[51]</A> “看”,平聲。“為”,去聲。</P></DIV><DIV><P><a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftnref52" target="_blank" >[52]</A> “麗”,“創”,都是平聲。末聯出句“平平仄平仄”,是特定的平仄格式,用在這裏等於律詩的第七句。</P></DIV><DIV><P><a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftnref53" target="_blank" >[53]</A> “應”,平聲。</P></DIV><DIV><P><a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftnref54" target="_blank" >[54]</A> 劉勰:《文心雕龍·麗辭》。</P></DIV><DIV><P><a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftnref55" target="_blank" >[55]</A> “三十一年”和“落花時節”,在整個意思上還是對仗。特別是“年”和“節”,本來是時令對。</P></DIV><DIV><P><a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftnref56" target="_blank" >[56]</A> 依平仄類型來看,七言平起式等於五言仄起式,七言仄起式等於五言平起式。五言平起式相當少見,七言仄起式則比較平起式稍為少些罷了。</P></DIV><DIV><P><a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftnref57" target="_blank" >[57]</A> 五言除平平仄平仄以外,還有一種比較罕見的拗句是仄仄平仄仄;七言除仄仄平平仄平仄以外,還有一種比較罕見的拗句的平平仄仄平仄仄。這一點也與律詩相同。李商隱《登樂遊原》:“向晚意不適,驅車登古原”,就是這種情況。</P></DIV><DIV><P><a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftnref58" target="_blank" >[58]</A> “泊”,入聲。“煙”,平聲。</P></DIV><DIV><P><a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftnref59" target="_blank" >[59]</A> “比”,上聲;“西”,平聲。</P></DIV><DIV><P><a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftnref60" target="_blank" >[60]</A> “恐”,上聲;“天”,平聲。</P></DIV><DIV><P><a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftnref61" target="_blank" >[61]</A> “不”、“客”,入聲;“何”,平聲。</P></DIV><DIV><P><a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftnref62" target="_blank" >[62]</A> “看”,平聲。</P></DIV><DIV><P><a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftnref63" target="_blank" >[63]</A> 麌,讀yǔ;薺,讀jì;潸,讀shǎn;銑,讀xiǎn;篠,讀xiǎo;哿,讀gě;豏,讀xiàn。</P></DIV><DIV><P><a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftnref64" target="_blank" >[64]</A> 寘,讀zhì;霰,讀xiàn;禡,讀mà;沁,讀qìn。</P></DIV><DIV><P><a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftnref65" target="_blank" >[65]</A> 這裏所說的元半、阮半、願半及下面所說的月半,具體的字可參看附錄《詩韻舉要》。</P></DIV><DIV><P><a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftnref66" target="_blank" >[66]</A> 第六類和第七類也可以通用。</P></DIV><DIV><P><a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftnref67" target="_blank" >[67]</A> 蒸韻上去聲字少,歸入迥徑兩韻。</P></DIV><DIV><P><a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftnref68" target="_blank" >[68]</A> 第三類和第四類也可以通用。</P></DIV><DIV><P><a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv2.htm#_ftnref69" target="_blank" >[69]</A><
剑彩得勤磨,即有待高扬,无须大隐;
琴声劳渐拨,谐三江逸韵,五岳雄风。
(魏启鹏)
回复

使用道具 举报

在线时间
667 小时
主题
5170

2万

帖子

4

精华

2万

积分

荣誉版主

兵马大元帅

Rank: 6Rank: 6

UID
5297
经验
27115 点
威望
1 点
在线时间
667 小时
注册时间
2005-6-26
14
 楼主| 发表于 2007-9-5 05:27 | 只看该作者
<P align=center><FONT size=4><FONT face=宋体>【</FONT>詩詞格律<FONT face=宋体>】</FONT></FONT>第三章<FONT face=宋体> </FONT>詞律</P><H3 center" align=center>第一節 詞的種類</H3><P>詞最初稱為“曲詞”或“曲子詞”,是配音樂的。從配音樂這一點上說,它和樂府詩是同一類的文學體裁,也同樣是來自民間文學。後來詞也跟樂府一樣,逐漸跟音樂分離了,成為詩的別體,所以有人把詞稱為“詩餘”。文人的詞深受律詩的影響,所以詞中的律句特別多。</P><P>詞是長短句,但是全篇的字數是有一定的。每句的平仄也是有一定的。</P><P>詞大致可分三類:(1)小令;(2)中調;(3)長調。有人認為:五十八字以內為小令,五十九字至九十字為中調,九十一字以外為長調<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv3.htm#_ftn1" target="_blank" >[1]</A>。這種分法雖然未免太絕對化了,但是,大概的情況還是這樣的。</P><P>敦煌曲子詞中,已經有了一些中調和長調。宋初柳永寫了一些長調。蘇軾、秦觀、黃庭堅等人繼起,長調就盛行起來了。長調的特點,除了字數較多以外,就是一般用韻較疏。</P><H4 center" align=center>(一)詞牌</H4><P>詞牌,就是詞的格式的名稱。詞的格式和律詩的格式不同:律詩衹有四種格式,而詞則總共有一千多個格式<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv3.htm#_ftn2" target="_blank" >[2]</A>(這些格式稱為詞譜,詳見下節)。人們不好把它們稱為第一式、第二式等等,所以給它們起了一些名字。這些名字就是詞牌。有時候,幾個格式合用一個詞牌,因為它們是同一個格式的若干變體;有時候,同一個格式而有幾種名稱,那衹因為各家叫名不同罷了。</P><P>關於詞牌的來源,大約有下面的三種情況:</P><P> <P> </P></P><P>(1)本來是樂曲的名稱。例如《菩薩蠻》,據說是由於唐代大中初年<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv3.htm#_ftn3" target="_blank" >[3]</A>,女蠻國進貢,她們梳著高髻,戴著金冠,滿身瓔珞(瓔珞是身上佩掛的珠寶),像菩薩。當時教坊因此譜成《菩薩蠻曲》。據說唐宣宗愛唱《菩薩蠻》詞,可見是當時風行一時的曲子。《西江月》、《風入松》、《蝶戀花》等,都是屬於這一類的。這些都是來自民間的曲調。</P><P>(2)摘取一首詞中的幾個字作詞牌。例如《憶秦娥》,因為依照這個格式寫出的最初一首詞開頭兩句是“簫聲咽,秦娥夢斷秦樓月”,所以詞牌就叫《憶秦娥》<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv3.htm#_ftn4" target="_blank" >[4]</A>。又叫《秦樓月》。《憶江南》本名《望江南》,又名《謝秋娘》,但因白居易有一首詠“江南好”的詞,最後一句是“能不憶江南”,所以詞牌又叫《憶江南》。《如夢令》原名《憶仙姿》,改名《如夢令》,這是因為後唐莊宗所寫的《憶仙姿》中有“如夢,如夢,殘月落花煙重”等句。《念奴嬌》又叫《大江東去》,這是由於蘇軾有一首《念奴嬌》,第一句是“大江東去”。又叫《酹江月》,因為蘇軾這首詞最後三個字是“酹江月”。</P><P>(3)本來就是詞是題目。《踏歌詞》詠的是舞蹈,《舞馬詞》詠的是舞馬,《欸乃曲》詠的是泛舟,《漁歌子》詠的是打魚,《浪淘沙》詠的是浪淘沙,《拋毬樂》詠的是拋繡毬,《更漏子》詠的是夜。這種情況是最普遍的。凡是詞牌下面注明“本意”的,就是說,詞牌同時也是詞題,不另有題目了。</P><P> <P> </P></P><P>但是,絕大多數的詞都不是用“本意”的。因此,詞牌之外還詞題。一般是在詞牌下面用較小的字注出詞題。在這種情況下,詞題和詞牌不發生任何關係。一首《浪淘沙》可以完全不講到浪,也不講到沙;一首《憶江南》也可以完全不講到江南。這樣,詞牌衹不過是詞譜的代號罷了。</P><H4 center" align=center>(二)單調、雙調、三疊、四疊</H4><P>詞有單調、雙調、三疊、四疊的分別。</P><P>單調的詞往往就是一首小令。它很像一首詩,衹不過的長短句罷了。例如:</P><P> <P> </P></P><P center" align=center><B>漁歌子</B><a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv3.htm#_ftn5" target="_blank" >[5]</A></P><P center" align=center>[唐]張志和</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>西塞山前白鷺飛,</P><P center" align=center>桃花流水鱖魚肥。</P><P center" align=center>青箬笠,綠蓑衣,</P><P center" align=center>斜風細雨不須歸。</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center><B>如夢令<P> </P></B></P><P center" align=center>[宋]李清照</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>昨夜雨疏風驟,</P><P center" align=center>濃睡不消殘酒。</P><P center" align=center>試問捲簾人,</P><P center" align=center>卻道海棠依舊。</P><P center" align=center>知
剑彩得勤磨,即有待高扬,无须大隐;
琴声劳渐拨,谐三江逸韵,五岳雄风。
(魏启鹏)
回复

使用道具 举报

在线时间
667 小时
主题
5170

2万

帖子

4

精华

2万

积分

荣誉版主

兵马大元帅

Rank: 6Rank: 6

UID
5297
经验
27115 点
威望
1 点
在线时间
667 小时
注册时间
2005-6-26
15
 楼主| 发表于 2007-9-5 05:27 | 只看该作者
<P>像《踏莎行》、《漁家傲》,前後兩闋字數完全相等。其他各詞,前後闋字數基本上相同。</P><P>三疊就是三闋,四疊就是四闋。三疊、四疊的詞很少見,這裏就不舉例了。</P><H3 center" align=center>第二節 詞譜</H3><P>每一詞牌的格式,叫做詞譜。依照詞譜所規定的字數、平仄以及其他格式來寫詞,叫做“填詞”。“填”,就是依譜填寫的意思。</P><P>古人所謂詞譜,乃是擺出一件樣品,讓大家照樣去填。下面是萬樹《詞律》所列《菩薩蠻》的詞譜原來的樣子<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv3.htm#_ftn9" target="_blank" >[9]</A>:</P><P> <P> </P></P><P center" align=center><B>菩薩蠻</B>(四十四字。又名子夜歌、巫山一片雲、重疊金)</P><P center" align=center>李白</P><P center" align=center> <P> </P></P><P>平 可仄林漠 可平漠煙如織韻寒 可仄山一 可平帶傷心碧叶瞑 可平色入高樓 換平有 可平人樓 可仄上愁 叶平  玉 可平階空竚立 三換仄宿 可平鳥歸飛急 三叶仄何 可仄處是歸程 四換平長 可仄亭連 可仄短亭 四叶平</P><P> <P> </P></P><P>《詞律》在詞牌下面注明規定的字數,詞牌的別名;在詞中注明平仄和叶韻。凡平仄均可的地方,注明“可平”、“可仄”(於平聲字下面注明“可仄”,於仄聲字下面注明“可平”);凡平仄不可通融的地方就不加注,例如林字下面沒有注,這就表明必須依照林字的平仄,林字平聲,就應照填一個平聲字。“織”字下面注個韻字,表示這裏該用韻;“碧”字下面注個叶字,表示這裏該叶韻(即與“織”字押韻)。當然並不規定押哪一上韻,但是要求一個仄聲韻。“樓”字下面注“換平”,是說換平聲韻。“愁”字下面注“叶平”,是說叶平聲韻。“立”字下面注“三換仄”,是說在第三個韻又換了仄聲韻;“急”字下面注“三叶仄”,是說叶仄聲韻;“程”字下面注“四換平”,是說在第四個韻又換了平聲韻;“亭”字下面注“四叶平”,是說叶平聲韻。萬樹是清初時代的人;在萬樹以前,詞人們早已填詞,那又依照誰人所定的詞譜呢?古人並不需要詞譜,衹要有了樣品,就可以照填。試看辛棄疾所填的一首《菩薩蠻》:</P><P> <P> </P></P><P center" align=center><B>菩薩蠻</B>(書江西造口壁)</P><P center" align=center>辛棄疾</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>鬱孤臺下清江水,</P><P center" align=center>中間多少行人淚。</P><P center" align=center>西北望長安,</P><P center" align=center>可憐無數山。</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>青山遮不住,</P><P center" align=center>畢竟東流去。</P><P center" align=center>江晚正愁餘,</P><P center" align=center>山深聞鷓鴣。</P><P> <P> </P></P><P>辛詞共用四十四個字,共用四個韻,其中兩個仄聲韻,兩個平聲韻,並且平仄韻交替,完全和李白原詞相同。平仄也完全模仿李白原詞,甚至原詞前闋末句用“仄平平仄平”,後闋用“平平平仄平”,都完全模仿了。</P><P>這裏有一個問題:拿誰的詞來做樣品呢?如果說寫《菩薩蠻》要拿李白原詞做樣品,李白又拿誰的詞做樣品呢?其實《菩薩蠻》的最早的作者(李白?)並不需要任何樣品,因為《菩薩蠻》是按曲譜而作出的。民間作品多數是入樂演唱的,所以衹須按曲作詞,而不需要照樣填詞。至於後世某些詞調,那又是另一種情況。詞人創造一種詞調,後人跟著填詞。詞牌是越來越多的。有些詞牌是後起的,那衹能拿較晚的作品作為樣品。</P><P>本來,唐宋人填詞就有較大的靈活性,所以一個詞牌往往有幾種別體。詞中本來就是律句占優勢;有些詞的拗句又常常被後代詞人改為律句。例如《菩薩蠻》前後闋末句的“仄平平仄平”就被改為“平平仄仄平”。有些詞,如《念奴嬌》、《水調歌頭》等,在開始的時期就有相當大的靈活性,所以後代更自由一些。大致說來,小令的格律最嚴,中調較寬,長調更寬。我們研究詞律的時候,既要仔細考究它的規則,又要知道它的變化。不求甚解和膠柱鼓瑟都是不對的。</P><P>這裏我們將列舉一些詞譜,作為示例。為了便於瞭解,我們改變了前人的做法,不再錄樣品,而是依照第二章講詩律時的辦法,列舉一些平仄格式,然後再舉兩三首詞為例<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv3.htm#_ftn10" target="_blank" >[10]</A>。</P><P> <P> </P></P><P>憶江南(廿七字,又作望江南,江南好)</P><P> <P> </P></P><P center" align=center>平平仄</P><P center" align=center>仄仄仄平平</P><P center" align=center>仄仄平平平仄仄</P><P center" align=center>平平仄仄仄平平</P><P center" align=center>仄仄仄平平。</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center><B>憶江南<P> </P></B></P><P center" align=center>白居易</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>江南好,</P><P c
剑彩得勤磨,即有待高扬,无须大隐;
琴声劳渐拨,谐三江逸韵,五岳雄风。
(魏启鹏)
回复

使用道具 举报

在线时间
667 小时
主题
5170

2万

帖子

4

精华

2万

积分

荣誉版主

兵马大元帅

Rank: 6Rank: 6

UID
5297
经验
27115 点
威望
1 点
在线时间
667 小时
注册时间
2005-6-26
16
 楼主| 发表于 2007-9-5 05:27 | 只看该作者
<P>卜算子(四十四字)</P><P> <P> </P></P><P center" align=center>仄仄仄平平,</P><P center" align=center>仄仄平平仄。</P><P center" align=center>仄仄平平仄仄平,</P><P center" align=center>仄仄平平仄。</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>仄仄仄平平,</P><P center" align=center>仄仄平平仄。</P><P center" align=center>仄仄平平仄仄平,</P><P center" align=center>仄仄平平仄。</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center><B>卜算子</B>(詠梅)</P><P center" align=center>[宋]陸游</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>驛外斷橋邊,</P><P center" align=center>寂寞開無主。</P><P center" align=center>已是黃昏獨自愁,</P><P center" align=center>更著風和雨。</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>無意苦爭春,</P><P center" align=center>一任羣芳妒。</P><P center" align=center>零落成泥碾作塵,</P><P center" align=center>衹有香如故。</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center><B>卜算子</B>(詠梅)</P><P center" align=center>毛澤東</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>風雨送春歸,</P><P center" align=center>飛雪迎春到。</P><P center" align=center>已是懸崖百丈冰,</P><P center" align=center>猶有花枝俏。</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>俏也不爭春,</P><P center" align=center>衹把春來報。</P><P center" align=center>待到山花爛漫時,</P><P center" align=center>她在叢中笑。</P><P> <P> </P></P><P>減字木蘭花(四十四字)</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>平平仄仄,</P><P center" align=center>仄仄平平平仄仄。</P><P center" align=center>仄仄平平,</P><P center" align=center>仄仄平平仄仄平。</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>平平仄仄,</P><P center" align=center>仄仄平平平仄仄。</P><P center" align=center>仄仄平平,</P><P center" align=center>仄仄平平仄仄平。</P><P center" align=center>(每兩句一換韻。)</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center><B>減字木蘭花<P> </P></B></P><P center" align=center>[宋]秦觀</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>天涯舊恨,</P><P center" align=center>獨自淒涼人不問。</P><P center" align=center>欲見迴腸,</P><P center" align=center>斷盡金爐小篆香。</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>黛蛾長斂,</P><P center" align=center>任是春風吹不展。</P><P center" align=center>困倚危樓,</P><P center" align=center>過盡飛鴻字字愁。</P><P center" align=center><B> <P> </P></B></P><P center" align=center><B>減字木蘭花</B>(廣昌路上)</P><P center" align=center>毛澤東</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>漫天皆白,</P><P center" align=center>雪裏行軍情更迫。</P><P center" align=center>頭上高山,</P><P center" align=center>風捲紅旗過大關。</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>此行何去?</P><P center" align=center>贛江風雪迷漫處<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv3.htm#_ftn16" target="_blank" >[16]</A>。</P><P center" align=center>命令昨頒<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv3.htm#_ftn17" target="_blank" >[17]</A>,</P><P center" align=center>十萬工農下吉安。</P><P> <P> </P></P><P>憶秦娥(四十六字)</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>平平仄,</P><P center" align=center>平平仄仄平平仄。</P><P center" align=center>平平仄(疊三字),</P><P center" align=center>仄平平仄,</P><P center" align=center>仄平平仄。</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>平平仄仄平平仄,</P><P center" align=center>仄平平仄平平仄。</P><P center" align=center>平平仄(疊三字),</P><P center" align=center>仄平平仄,</P><P center" align=center>仄平平仄。</P><P center" align=center>(此調多用入聲韻。前闋後三句與後闋後三句字數平仄相同。)</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center><B>憶秦娥<P> </P></B></P><P center" align=center>[唐]李白(?)</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" a
剑彩得勤磨,即有待高扬,无须大隐;
琴声劳渐拨,谐三江逸韵,五岳雄风。
(魏启鹏)
回复

使用道具 举报

在线时间
667 小时
主题
5170

2万

帖子

4

精华

2万

积分

荣誉版主

兵马大元帅

Rank: 6Rank: 6

UID
5297
经验
27115 点
威望
1 点
在线时间
667 小时
注册时间
2005-6-26
17
 楼主| 发表于 2007-9-5 05:28 | 只看该作者
<P center" align=center><B>滿江紅<P> </P></B></P><P center" align=center>[宋]岳飛</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>怒髮衝冠,</P><P center" align=center>憑欄處、瀟瀟雨歇。</P><P center" align=center>擡望眼、仰天長嘯,</P><P center" align=center>壯懷激烈。</P><P center" align=center>三十功名塵與土,</P><P center" align=center>八千里路雲和月。</P><P center" align=center>莫等閒、白了少年頭,</P><P center" align=center>空悲切!</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>靖康恥,猶未雪;</P><P center" align=center>臣子恨,何時滅?</P><P center" align=center>駕長車踏破,賀蘭山缺<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv3.htm#_ftn19" target="_blank" >[19]</A>。</P><P center" align=center>壯志飢餐胡虜肉,</P><P center" align=center>笑談渴飲匈奴血。</P><P center" align=center>待從頭、收拾舊山河,</P><P center" align=center>朝天闕。</P><P center" align=center><B> <P> </P></B></P><P center" align=center><B>滿江紅</B>(金陵懷古)</P><P center" align=center>[元]薩都剌</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>六代豪華,</P><P center" align=center>春去也、更無消息。</P><P center" align=center>空悵望、山川形勢,</P><P center" align=center>已非疇昔。</P><P center" align=center>王謝堂前雙燕子,</P><P center" align=center>烏衣巷口曾相識。</P><P center" align=center>聽夜深寂寞打孤城,</P><P center" align=center>春潮急。</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>思往事,愁如織;</P><P center" align=center>懷故國,空陳跡。</P><P center" align=center>但荒煙衰草,亂鴉斜日。</P><P center" align=center>玉樹歌殘秋露冷,</P><P center" align=center>胭脂井壞寒螿泣。</P><P center" align=center>到如今、衹有蔣山青,</P><P center" align=center>秦淮碧。</P><P> <P> </P></P><P>水調歌頭(九十五字)</P><P> <P> </P></P><P center" align=center>仄仄平平仄,</P><P center" align=center>仄仄仄平平。</P><P center" align=center>平平仄仄平仄仄仄仄平平</P><P center" align=center>(上六下五或上四下七)。</P><P center" align=center>仄仄平平仄仄,</P><P center" align=center>仄仄平平仄仄,</P><P center" align=center>仄仄仄平平。</P><P center" align=center>仄仄平平仄,</P><P center" align=center>仄仄仄平平。</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>平平仄,</P><P center" align=center>平平仄,</P><P center" align=center>仄平平。</P><P center" align=center>平平仄仄平仄仄仄仄平平</P><P center" align=center>(上六下五或上四下七,又或作仄仄平平仄仄,仄仄仄平平)。</P><P center" align=center>仄仄平平仄仄,</P><P center" align=center>仄仄平平仄仄,</P><P center" align=center>仄仄仄平平。</P><P center" align=center>仄仄平平仄,</P><P center" align=center>仄仄仄平平。</P><P center" align=center>(前闋後七句與後闋後七句字數平仄相同。)</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center><B>水調歌頭</B>(中秋)</P><P center" align=center>蘇軾</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>明月幾時有?</P><P center" align=center>把酒問青天。</P><P center" align=center>不知天上宮闕、今夕是何年<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv3.htm#_ftn20" target="_blank" >[20]</A>?</P><P center" align=center>我欲乘風歸去,</P><P center" align=center>又恐瓊樓玉宇,高處不勝寒。</P><P center" align=center>起舞弄清影,</P><P center" align=center>何似在人間!</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>轉朱閣,</P><P center" align=center>低綺戶,</P><P center" align=center>照無眠。</P><P center" align=center>不應有恨、何事偏向別時圓?</P><P center" align=center>人有悲歡離合,</P><P center" align=center>月有陰晴圓缺,</P><P center" align=center>此事古難全。</P><P center" align=center>但願人長久,</P><P center" align=center>千里共嬋娟!</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center><B>水調歌頭<P> </P></B></P><P center" align=center>[宋]陳亮</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>不見南師久,</P><P center" align=center>漫說北羣空。</P><P center" align=center>
剑彩得勤磨,即有待高扬,无须大隐;
琴声劳渐拨,谐三江逸韵,五岳雄风。
(魏启鹏)
回复

使用道具 举报

在线时间
667 小时
主题
5170

2万

帖子

4

精华

2万

积分

荣誉版主

兵马大元帅

Rank: 6Rank: 6

UID
5297
经验
27115 点
威望
1 点
在线时间
667 小时
注册时间
2005-6-26
18
 楼主| 发表于 2007-9-5 05:28 | 只看该作者
<P center" align=center><B>沁園春</B>(夢方孚苕)</P><P center" align=center>[宋]劉克莊</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>何處相逢?</P><P center" align=center>登寶釵樓,</P><P center" align=center>訪銅雀臺。</P><P center" align=center>喚廚人斵就,</P><P center" align=center>東溟鯨膾;</P><P center" align=center>圉人呈罷,</P><P center" align=center>西極龍媒。</P><P center" align=center>天下英雄,</P><P center" align=center>使君與操,</P><P center" align=center>餘子誰堪共酒杯?</P><P center" align=center>車千乘,</P><P center" align=center>載燕南代北,</P><P center" align=center>劍客奇材。</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>飲酣鼻息如雷。</P><P center" align=center>誰信被晨雞催喚迴?</P><P center" align=center>嘆年光過盡,</P><P center" align=center>功名未立;</P><P center" align=center>書生老去,</P><P center" align=center>機會方來。</P><P center" align=center>使李將軍,</P><P center" align=center>遇高皇帝,</P><P center" align=center>萬戶侯何足道哉?</P><P center" align=center>披衣起,</P><P center" align=center>但淒涼回顧,</P><P center" align=center>慷慨生哀!</P><P center" align=center>(“銅”字未拘平仄。)</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center><B>沁園春</B>(雪)</P><P center" align=center>毛澤東</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>北國風光,</P><P center" align=center>千里冰封,</P><P center" align=center>萬里雪飄。</P><P center" align=center>望長城內外,</P><P center" align=center>惟餘莽莽;</P><P center" align=center>大河上下,</P><P center" align=center>頓失滔滔。</P><P center" align=center>山舞銀蛇,</P><P center" align=center>原馳蠟象,</P><P center" align=center>欲與天公試比高。</P><P center" align=center>須晴日,</P><P center" align=center>看紅裝素裹,</P><P center" align=center>分外妖嬈。</P><P center" align=center> <P> </P></P><P center" align=center>江山如此多嬌,</P><P center" align=center>引無數英雄競折腰。</P><P center" align=center>惜秦皇漢武,</P><P center" align=center>略輪文采;</P><P center" align=center>唐宗宋祖,</P><P center" align=center>稍遜風騷。</P><P center" align=center>一代天驕,</P><P center" align=center>成吉思汗<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv3.htm#_ftn27" target="_blank" >[27]</A>,</P><P center" align=center>衹識彎弓射大鵰。</P><P center" align=center>俱往矣,</P><P center" align=center>數風流人物,</P><P center" align=center>還看今朝。</P><H3 center" align=center>第三節 詞韻,詞的平仄和對仗</H3><H4 center" align=center>(一)詞韻</H4><P>關於詞韻,並沒有任何正式的規定。戈載的《詞林正韻》,把平上去三聲分為十四部,入聲分為五部,共十九部。據說是取古代著名詞人的詞,參酌而定的。從前遵用的人頗多。其實這十九部不過是把詩韻大致合併,和上章所述古體詩的寬韻差不多。現在把這十九部開列在後面,以供參考<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv3.htm#_ftn28" target="_blank" >[28]</A>。</P><P> <P> </P></P><P center" align=center>(甲)平上去聲十四部</P><P> <P> </P></P><P>(1)平聲東冬,上聲董腫,去聲送宋。</P><P>(2)平聲江陽,上聲講養,去聲絳漾。</P><P>(3)平聲支微齊,又灰半<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv3.htm#_ftn29" target="_blank" >[29]</A>;上聲紙尾薺,又賄半;去聲寘未霽,又泰半、隊半。</P><P>(4)平聲魚虞;上聲語麌;去聲御遇。</P><P>(5)平聲佳半,灰半;上聲蟹,又賄半;去聲泰半、卦半、隊半。</P><P>(6)平聲真文,又元半,上聲軫吻,又阮半;去聲震問,又願半。</P><P>(7)平聲寒刪先,又元半;上聲旱潸銑,又阮半;去聲翰諫霰,又願半。</P><P>(8)平聲蕭肴豪,上聲篠巧皓,去聲嘯效號。</P><P>(9)平聲歌,上聲哿,去聲箇。</P><P>(10)平聲麻,又佳半;上聲馬,去聲禡,又卦半。</P><P>(11)平聲庾青蒸,上聲梗迥,去聲敬徑。</P><P>(12)平聲尤,上聲有,去聲宥。</P><P>(13)平聲侵,上聲寢,去聲沁。</P><P>(14)平聲覃鹽咸,上聲感儉豏,去聲勘豔陷。</P><P> <P> </P></P><P center" align=center>(乙)入聲五部</P><P> <P> </P></P><P>(1)屋沃。</P><P>(2)覺藥。</P><P>(3)質物錫職緝。</P><P>(4)物月曷黠屑葉</P><P>(5)合洽。</P><P> <
剑彩得勤磨,即有待高扬,无须大隐;
琴声劳渐拨,谐三江逸韵,五岳雄风。
(魏启鹏)
回复

使用道具 举报

在线时间
667 小时
主题
5170

2万

帖子

4

精华

2万

积分

荣誉版主

兵马大元帅

Rank: 6Rank: 6

UID
5297
经验
27115 点
威望
1 点
在线时间
667 小时
注册时间
2005-6-26
19
 楼主| 发表于 2007-9-5 05:28 | 只看该作者
<H4 center" align=center>(三)詞的對仗</H4><P>詞的對仗,有固定的,有一般用對仗的,有自由的。</P><P>固定的對仗,例如西江月前後闋頭兩句。此類固定的對仗的很少見的。</P><P>一般用對仗的(但也可以不用),例如《沁園春》前闋第二三兩句、第四五句和第六七句,第八九兩句;後闋第三四句和第五六句,第七八兩句。又如《念奴嬌》前後闋第五六兩句。又如《浣溪沙》後闋頭兩句。</P><P>《沁園春》前闋第四五六七兩聯,如“望長城內外,惟餘莽莽;大河上下,頓失滔滔”。後闋第三四五六兩聯,如“惜秦皇漢武,略輪文采;唐宗宋祖,稍遜風騷”。這是以兩句對兩句,跟一般對仗不同。像這樣以兩句對兩句的對仗,稱為扇面對<a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv3.htm#_ftn33" target="_blank" >[33]</A>。</P><P>凡前後兩句字數相同的,都有用對仗的可能。例如《憶秦娥》前後闋末兩句,《水調歌頭》前闋第五六兩句,後闋第六七兩句,等等。但是這些地方用不用對仗完全是自由的。</P><P>詞的對仗,有兩點和律詩不同。第一,詞的對仗不一定要以平對仄,以仄對平。如“千里冰封,萬里雪飄”;又如“望長城內外,惟餘莽莽;大河上下,頓失滔滔”(城對河,是平對平;外對下,是仄對仄)。第二,詞的對仗可以允許同字相對。如“千里冰封”對“殘陽如血”。</P><P>除了這兩點之外,詞的對仗跟詩的對仗的一樣的。</P><P>詞韻、詞的平仄和對仗都是從律詩的基礎上加以變化的。因此,要研究詞,最好是先研究律詩。律詩研究好了,詞就容易懂了。</P><DIV footnote-list"><BR clear=all>  <HR align=left width="33%" SIZE=1><DIV><P><a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv3.htm#_ftnref1" target="_blank" >[1]</A> 這是根據《類編草堂詩餘》所分小令、中調、長調而得出來的結論。</P></DIV><DIV><P><a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv3.htm#_ftnref2" target="_blank" >[2]</A> 萬樹《詞律》共收一千一百八十多個“體”。徐本立《詞律拾遺》增加四百九十五個“體”。清代的《欽定詞譜》共有二千三百零六個“體”。</P></DIV><DIV><P><a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv3.htm#_ftnref3" target="_blank" >[3]</A> 大中,是唐宣宗年號。</P></DIV><DIV><P><a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv3.htm#_ftnref4" target="_blank" >[4]</A> 這是依照一般的說法。</P></DIV><DIV><P><a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv3.htm#_ftnref5" target="_blank" >[5]</A> 原名《漁父》。</P></DIV><DIV><P><a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv3.htm#_ftnref6" target="_blank" >[6]</A> 曲終叫做闋(que)。一闋,表示曲子到此已告終了。下面再來一闋,那是表示依照原曲再唱一首歌。當然前後闋的意思還是連貫的。</P></DIV><DIV><P><a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv3.htm#_ftnref7" target="_blank" >[7]</A> 字數不同如《菩薩蠻》,平仄不同如《浣溪沙》,詳下節。</P></DIV><DIV><P><a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv3.htm#_ftnref8" target="_blank" >[8]</A> 舊法,前後闋中間空一格。現在分行寫,中間空一行。</P></DIV><DIV><P><a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv3.htm#_ftnref9" target="_blank" >[9]</A> 但是改為橫排。</P></DIV><DIV><P><a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv3.htm#_ftnref10" target="_blank" >[10]</A> 其所以不止舉一首,是要顯示詞人依譜填詞的嚴格。</P></DIV><DIV><P><a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv3.htm#_ftnref11" target="_blank" >[11]</A> 字下加小圓點的都是入聲字。不要按現代普通話的聲調去瞭解。下同。</P></DIV><DIV><P><a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv3.htm#_ftnref12" target="_blank" >[12]</A> 這很像一首不粘的七律減去第三、第七兩句。</P></DIV><DIV><P><a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv3.htm#_ftnref13" target="_blank" >[13]</A> “興”,去聲。</P></DIV><DIV><P><a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv3.htm#_ftnref14" target="_blank" >[14]</A> 這句第一字可平,第三字可仄,但是不能犯孤平。這就是說,如果第三字用仄,則第一字必須用平。後闋末句同。</P></DIV><DIV><P><a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv3.htm#_ftnref15" target="_blank" >[15]</A> “看”,平聲。</P></DIV><DIV><P><a href="http://www.cdyz.he.cn/yuwen/book3/a_lianjie/shicigelv3.htm#_ftnref16"
剑彩得勤磨,即有待高扬,无须大隐;
琴声劳渐拨,谐三江逸韵,五岳雄风。
(魏启鹏)
回复

使用道具 举报

您需要登录后才可以回帖 登录 | 注册

本版积分规则

QQ|手机版|小黑屋|联都网 ( 闽ICP备2023009884号 )

GMT+8, 2024-5-5 01:07 , Processed in 0.123790 second(s), 23 queries .

Powered by Discuz! X3.2 Licensed

© 2001-2013 Comsenz Inc.

快速回复 返回顶部 返回列表